O stowarzyszeniu - stowarzyszenie rejestrowane w KRS - więcej możliwości

Stowarzyszenie rejestrowane w KRS 

Stowarzyszenie rejestrowane w KRS musi mieć co najmniej 15 założycieli. To poważna bariera dla wielu grup, pragnących działać społecznie. Osoby planujące założenie stowarzyszenia przygotowują statut, a następnie organizują i przeprowadzają zebranie założycielskie. Podczas takiego zebrania podejmują decyzję o założeniu stowarzyszenia, przyjmują statut i wybierają komitet założycielski. Praktycznym rozwiązaniem jest wybranie od razu zarządu i komisji rewizyjnej.

Po zebraniu trzeba przygotować cały wniosek rejestracyjny, który następnie składa się w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Procedura rejestracji jest skomplikowana i żmudna. Uczestniczy w niej starosta powiatu, na terenie którego będzie się mieścić siedziba stowarzyszenia, co dodatkowo wydłuża czas rejestracji. Zakończenie całej operacji sukcesem często jest okupione koniecznością przeprowadzania kolejnych zebrań, np. w celu zmiany zapisów w statucie, co w przypadku 15 osób bywa trudne. Jest to jednak dobra szkoła dla całego zespołu, dająca wstępne pojęcie o formalnościach, które wiążą się z prowadzeniem stowarzyszenia. Po rejestracji w sądzie trzeba jeszcze zawrzeć umowę z bankiem na prowadzenie  rachunku bankowego, uzyskać numer REGON i NIP.W końcu można zacząć działać. Warto zarezerwować sobie na tę całą procedurę co najmniej 1-2 miesiące.

Stowarzyszenie rejestrowane w KRS ma dużo więcej różnych możliwości. Może prowadzić bardzo szeroką działalność statutową (czyli działalność społeczną, która jest sformułowana w statucie jako cel działania organizacji), która może być prowadzona w formie nieodpłatnej i odpłatnej działalności pożytku publicznego. Dodatkowo może uruchomić działalność gospodarczą, która służy pozyskiwaniu funduszy na cele statutowe.

Stowarzyszenie takie może prowadzić działalność akcyjną, opierając się na pracy społecznej członków i wolontariuszy, ale też może być stale działającą organizacją, mającą biuro i zespół pracowników.

Poważnym atutem takiego stowarzyszenia jest szeroki wachlarz możliwości pozyskiwania funduszy na działalność. Oprócz już wspomnianej działalności zarobkowej (odpłatnej działalności pożytku publicznego i działalności gospodarczej), może ono przyjmować darowizny, ubiegać się o dotacje od administracji publicznej, organizować zbiórki publiczne, pozyskiwać nawiązki, spadki czy 1%.

Stowarzyszenie rejestrowe korzysta też ze zwolnienia z podatku dochodowego, jeśli jego cele mieszczą się w zwolnieniu opisanym w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.

Oczywiście stowarzyszenie rejestrowe podlega wielu  różnym obowiązkom, w tym sprawozdawczym, tak jak każdy inny podmiot prawny.

 

Co daje stowarzyszeniu rejestracja w KRS?

Główną korzyścią płynącą z rejestracji stowarzyszenia w KRS jest nabycie przez organizację osobowości prawnej. To z kolei znacznie poszerza możliwości działania.

Podstawowe cechy i możliwości stowarzyszenia zarejestrowanego w KRS:

·                  jest organizacją pozarządową

·                  posiada osobowość prawną,

·                  działała w oparciu o statut,

·                  ma złożoną strukturę organizacyjną (walne zebranie, komisja rewizyjna, zarząd),

·                  swoją pracę opiera na działalności społecznej swoich członków,

·                  do pracy w stowarzyszeniu może zatrudnić pracowników,

·                  może korzystać z różnych źródeł finansowania (darowizny, spadki, zapisy, dotacje, zbiórki publiczne),

·                  może prowadzić działalność gospodarczą,

·                  ma możliwość finansowej współpracy z administracją publiczną i biznesem,

·                  ma możliwość zawierania umów na realizację zadań publicznych,

·                  może łączyć się w związki stowarzyszeń,

·                  może powoływać oddziały terenowe,

może zostać organizacją pożytku publicznego.

Jakie obowiązki nam przybędą, jeśli zarejestrujemy działalność organizacji w KRS?

Z samego faktu zarejestrowania organizacji w KRS w zasadzie nie wynikają żadne dodatkowe obowiązki dla organizacji, oprócz tego, że organizacja taka musi zgłaszać w KRS wszystkie zmiany, które w niej zachodzą lub znajdują swoje odzwierciedlenie w jej statucie.

Znacznie więcej obowiązków może jednak wynikać z działalności podejmowanej dzięki nabyciu (poprzez rejestrację w KRS) przez stowarzyszenie lub fundację osobowości prawnej.

Organizacja posiadająca osobowość prawną może m.in. przyjmować darowizny, spadki, zapisy, otrzymywać dotacje, korzystać z ofiarności publicznej, podejmować finansową współpracę z administracją publiczną i biznesem, prowadzić działalność gospodarczą. Ze wszystkimi tymi działaniami wiążą się określone obowiązki wobec KRS, urzędów skarbowych i instytucji sprawujących kontrolę nad stowarzyszeniem lub fundacją (starosta, prezydent miasta lub minister właściwy ze względu na rodzaj działalności podejmowanej przez fundację).

Co to jest statut – jaką rolę pełni w stowarzyszeniu?

Statut to najważniejszy wewnętrzny dokument – „konstytucja” stowarzyszenia – to pisemnie potwierdzona informacja o zasadach jego działania.

Wraz z ustawą Prawo o stowarzyszeniach jest to podstawa działania – wyznacza granice, jest bazą, na której stowarzyszenie opiera swoją aktywność. Wszelkie działania, prowadzone przez stowarzyszenie, muszą być zgodne ze statutem (muszą z niego wynikać) i nie mogą mu zaprzeczać. Musi też być napisany w miarę prosto, logicznie, bez zbędnych szczegółów, ale też bez braków utrudniających działania.

Oprócz zapisów ustawy Prawo o stowarzyszeniach to informacje umieszczone w statucie są dla nas najważniejsze. Często w statutach umieszcza się zapis: „Stowarzyszenie działa w oparciu o zapisy ustawy Prawo o stowarzyszeniach i postanowień niniejszego statutu”.

Te właśnie „postanowienia” statutu to klucz do sprawnego działania stowarzyszenia. W statucie szuka się odpowiedzi m.in. na takie pytania jak: Dla kogo działa stowarzyszenie? Jakie są nasze cele? Jakie działania możemy prowadzić? Jakie kompetencje mają nasze władze? Skąd może pochodzić majątek naszego stowarzyszenia? Statut mówi o tym, jaką działalność statutową prowadzi stowarzyszenie

Statut to również źródło informacji dla innych, np. dla potencjalnych grantodawców, sponsorów. Z tego dokumentu dowiedzą się m.in. czym zajmuje się stowarzyszenie, co i w jaki sposób może robić, jaka jest jej struktura wewnętrzna, czy prowadzi działalność gospodarczą i jakiego rodzaju, kto może podpisywać umowy w jej imieniu

Kiedy, na jakim etapie zakładania stowarzyszenia, trzeba mieć statut?

Najpierw trzeba napisać statut, a potem go uchwalić, czyli postanowić, że statut będzie wyglądał tak, a nie inaczej. I trzeba to zrobić przed złożeniem wniosku o rejestrację organizacji w Krajowym Rejestrze Sądowym, ponieważ jest on jednym z najważniejszych załączników (dokumentów), które dołączamy do wniosku. Sąd sprawdza czy statut jest zgodny z prawem.

Napisanie statutu można zlecić prawnikowi, ale wbrew obiegowym opiniom statutu nie musi pisać prawnik. Lepiej jest napisać tą bardzo ważną „konstytucję” organizacji, samodzielnie. Dzięki temu statut będzie dokładnej odzwierciedlał nasze potrzeby, a my będziemy dokładnie rozumieli jego postanowienia.

W stowarzyszeniu wstępny projekt statutu dobrze jest przygotować przed zwołaniem zebrania założycielskiego i dostarczyć do wglądu (np. przesłać mailem, przekazać osobiście) wszystkim członkom przyszłego stowarzyszenia, tak, by mogli go przeczytać i zastanowić się, czy ze wszystkim się zgadzają, czy są potrzebne zmiany choćby tylko stylistyczne. W praktyce wygląda to tak, że grupa najbardziej zaangażowanych osób pisze projekt statutu opierając się na wzorach i statutach innych organizacji. Reszta członków założycieli dostaje projekt statutu do wglądu na kilka dni przed zebraniem założycielskim.

Członkowie założyciele mają możliwość, po zapoznaniu się z projektem zgłosić uwagi, poprawki czy wątpliwości dotyczące jego treści w trakcie dyskusji nad statutem na zebraniu założycielskim. Jeśli podczas dyskusji pojawią się propozycje poprawek należy je poddać pod głosowanie. Po zamknięciu dyskusji nad statutem (przyjęciu lub odrzuceniu poprawek) członkowie założyciele podejmują uchwałę o przyjęciu statutu (jej wzór znajduje się poniżej).

Statut stowarzyszenia jest uchwalany przez członków założycieli na zebraniu założycielskim

Co musi zawierać statut stowarzyszenia?

Są pewne części, rozdziały czy wręcz sformułowania, które muszą znaleźć się w statucie. Ogólnie wytyczne, co powinien zawierać statut stowarzyszenia zawarte są w art. 10 ust. 1 ustawy Prawo o stowarzyszeniach.

W statucie muszą się znaleźć następujące, podstawowe informacje o stowarzyszeniu:

1.       Nazwa, siedziba i teren działania

2.       Cele i sposoby ich realizacji

3.       Informacje o członkach stowarzyszenia (m.in. sposób nabycia, przyczyny utraty członkostwa, prawa i obowiązki członka)

4.       Informacje o władzach (m.in. rodzaje, sposób ich wyboru, kompetencje, tryb pracy)

5.       Sposób podejmowania decyzji, czyli warunki ważności uchwał

6.       Źródła majątku, czyli informacje o tym, skąd stowarzyszenie będzie miało pieniądze na działalność (sposób  uzyskiwania środków i płacenia składek członkowskich)

7.       Sposób reprezentowania stowarzyszenia oraz zaciągania zobowiązań majątkowych

8.       Zasady wprowadzania zmian w statucie

9.       Sposób rozwiązania się stowarzyszenia

Inne ważne dla stowarzyszenia kwestie, np. informacje o członkach honorowych czy o tym, co się stanie z majątkiem po likwidacji stowarzyszenia, mogą być dość dowolnie uregulowanie w statucie.

WSKAZÓWKA: W dobrym statucie muszą znaleźć się takie zapisy, które pozwolą na sprawne działanie stowarzyszenia. Statut musi być także zgodny z obowiązującym prawem. Jeśli będzie źle napisany, mogą pojawić się problemy w codziennej pracy organizacji.

PRZYKŁAD

Zarząd stowarzyszenia z Wrocławia zajmującego się promocją zdrowia to 3 osoby, mieszkające w różnych miastach Polski (Wrocław, Poznań, Szczecin). Zgodnie ze statutem umowy zawierane przez stowarzyszenie muszą być podpisywane przez dwóch członków zarządu łącznie. Oznacza to, że jeśli będzie podpisywana jakakolwiek umowa przynajmniej jedna osoba z zarządu będzie musiała przyjechać, np. do Wrocławia by ją podpisać. Albo, że trzeba będzie ją przesyłać kurierem do innego miasta. Taki zapis statutowy jest w tym przypadku niepraktyczny i lepiej byłoby określić, że np. umowy i inne zobowiązania może podpisywać jednoosobowo prezes fundacji, a dopiero w przypadku umów na kwoty powyżej 10 000 zł muszą być podpisy dwóch członków zarządu działających łącznie.

Co to jest działalność statutowa stowarzyszenia?

Działalność statutowa stowarzyszenia to działalność zgodna z jego statutem, w którym wymienione są cele działalności stowarzyszenia i sposoby ich realizacji. To, jaki rodzaj działalności statutowej stowarzyszenie może prowadzić wynika z opisu w statucie (sprawdzamy zapisy mówiące o celach i sposobach ich realizacji).

Działalność statutowa nie może być nastawiona na zysk, czyli nie może być to działalność gospodarcza, która w organizacji pozarządowej jest tylko działalnością pomocniczą.

Choć działalność statutowa jest działalnością not for profit, konkretne działania zadania mogą być realizowane zarówno w ramach nieodpłatnej, jak i odpłatnej działalności statutowej pożytku publicznego. Co to oznacza? Mianowicie to, że jeśli stowarzyszenie wydaje broszurkę, to może ją rozdać za darmo (działalność nieodpłatna) albo sprzedawać po kosztach bezpośrednich, czyli za tyle, za ile ją wyprodukowano (działalność odpłatna). Jeśli koszt bezpośredni wyprodukowania 1 sztuki broszury wynosi 5 zł (m.in. wynagrodzenie autora, skład, druk, dystrybucja, itp.), to w ramach odpłatnej działalności można ją sprzedać również za 5 zł. Na odpłatnej działalności statutowej nie zarabia się więc ani grosza, tylko odzyskuje koszty produkcji towaru bądź usługi